GALATA
KÖPRÜSÜ
İstanbul’da, Eminönü ile Karaköy arasında Haliç’in iki
yakasını birleştiren köprü. İstanbul yakasını Galata’ya bağlayacak köprü için
ilk teşebbüs, ikinci Bâyezîd Han zamanında yapılmıştı. 1502-1503 yıllarında bu
düşünce ile köprü için proje de hazırlanmasına rağmen yapıma geçilmemiş,
teşebbüste kalmıştı.
Bundan sonra üç asırdan fazla bir zaman zarfında herhangi
bir teşebbüse geçilmedi. Proje, Abdülmecîd Han zamanında tekrar ele alınıp,
Bezm-i âlem Vâlide Sultan tarafından Galata Eminönü arasında yaptırıldı. Bu
köprünün tamâmı ahşap olup, tersanede îmâl edilmişti. 22 Kasım 1845’de sultan
Abdülmecîd Han köprüyü bizzat açıp ilk olarak kendisi geçti. Bu sebeble köprüye
târihte Mecidiye köprüsü denildi. Üç gün süreyle ücretsiz geçiş yapıldıktan
sonra, köprünün her iki başına konan tahsildarlar vasıtasıyla 25 Kasım’dan
îtibâren bahriye nezâreti adına mürûriye (geçiş ücreti) alınmaya başlandı.
Yayalardan 5, yüklü hamallardan 10, boş beygirlerden 20, yüklü beygirlerden 40,
koyun, keçi ve kuzudan 3 para, boş arabalardan 2.5, yüklü arabalardan 5 kuruş
geçiş ücreti alınıyordu.
On sekiz yıl kullanılan bu köprünün yerine 1863’de ikinci
köprü yapıldı. Abdülazîz Han tarafından, yine ahşap ve tersanede yaptırılan bu
köprü öncekinden daha geniş ve gösterişliydi. Bu da on iki yıl kullanıldı.
Bu tahta köprü de uzun zaman dayanamadığından, Abdülazîz
Han’ın emriyle Eminönü-Karaköy arasını bağlayan köprünün üçüncü defa yapımı
için 1870 yılında bir Fransız firmasıyla anlaşma imzalandı. Bu arada
Alman-Fransız savaşının çıkması sebebiyle ihale bir İngiliz firmasına
devredildi. 1872’de yapımına başlanan ahşap-metal karışımı köprünün yapımı, 28
Temmuz 1875’de kabataslak tamamlandı. Ancak ayak bağlantılarının henüz bitmemiş
olması, daha sonra Abdülazîz Han’ın tahttan indirilmesi ve Rus savaşının
çıkması gibi sebeplerle köprünün yerine yerleştirilmesi gecikti. Bu bekleme
devresinde Galata’nın Kürkçü kapısı kıyılarında bekletilen köprü, Abdülhamîd
Han tarafından yerine koyduruldu. 105.000 altına mâl olan bu köprü, yirmi dört
duba üzerinde oturuyordu. Dört yüz seksen metre uzunluğunda ve on dört metre
genişliğinde olan bu köprü, 1912 yılma kadar kullanıldı.
Bugün kullanılan Karaköy-Eminönü köprüsü Alman Man firmasına
1910-12 yılları arasında yaptırıldı. İlk önceleri 237.000 altına yapım için
firmayla anlaşılmasına rağmen, sonradan tranvay yolları gibi unsurlar da
eklenince köprünün maliyeti 250.000 altına çıktı. Dört yüz altmış metre
uzunluğunda ve yirmi beş metre genişliğinde olan bu köprü, on iki parçadan
meydana gelir ve ortasında geniş iki geçidi vardır. Dubalar ile köprü tablası
arasındaki boşluklardan da istifâde edilen bu köprünün yapımında, klasik Türk
san’atlarından ilham alındı ve projesi ona göre hazırlandı. 31 Mayıs 1930 Pazar
gecesinden sonra ücretsiz geçişe açılan ve sonradan çeşitli tadilât gören
köprü, bugün de hizmet vermektedir. Ancak yapılmaya başlanan yeni köprü
bittiğinde, Galata Köprüsü adı ile anılan bu târihî köprü kaldırılacaktır.
KAYNAKÇA
1) Rehber Ansiklopedisi; cild-11, sh. 300
2) Hayat Târih Mecmuası (1974-1, sayı-5, sh. 48)
3) Mecelle-i Umûr-i Belediyye; cild-3, sh. 859
Amacımız size daha iyi daha güvenilir bilgiler vermek.Lisede okuyoruz.En sevdiğim oyun ise World Of Tanks
ConversionConversion EmoticonEmoticon